از اواسط قرن بیستم با پیشرفت تکنولوژی،علم و توسعه فلسفه و دانش معماران شکل جدیدی از معماری ،با عنوان معماری مدرن معرفی شد.استفاده از فلزات و شیشه نشانه های اولیه از معماری مدرن میباشد سعی شده است در این مقاله تاریخچه معماری مدرن و برخی از آثار مهم معماری مدرن به همراه سبک معماری مدرنیته را به صورت واضح و بدون در نظر گرفتن توضحیات اضافه مطرح نماییم.
پس از جنگ جهانی از دید معمار مشهور لوکوربوزیه پنج مشخصه را برای معماری مدرن تعریف کرد.
پنج مشخصه مهم از دید لو کوزیه در معماری مدرن را میتوان به صورت خلاصه اینگونه شرح داد:
ساخت سازه های بلند و طراحی باغ و فضای سبز برروی بام آنها و استفاده از پنجره های کشیده ، پلان و نمای آزاد و در آخر استفاده از سقف کنسولی.
با گذشت زمان کمی اختلاف نظر هایی در مورد سبک معماری مدرن به وجود آمد که منتقدان اظهار داشتند که این سبک توجه به فرهنگ و پیشینه ی جامعه ندارد و در سادگی آن هیچ زیبایی نمیتوان مشاهده کرد.
این انتقاد ها باعث شد که در نیمه دوم قرن بیستم سبک پست مدرن (postmodernism) شکل بگیرد.
شکل گیری معماری مدرن
اکثرا معماران اتفاق نظر دارند که عصر مدرن از قرن پانزدهم در شمال ایتالیا با شکل گیری خرد گرایی و انسان گرایی آغاز گشته است و عواملی مانند رنسانس ، انقلاب صنعتی ، علم مداری و توجه به دین باعث افزایش رشد این جریان شد.
از اولین سازه هایی که مصالح مدرن در آنها بکار رفت میتوان به نمایشگاه بین المللی های پارک لندن اشاره کرد که مصالح مدرن بکار رفته در آن همانطور که اشاره کردیم شیشه و آهن بوده است.
از دیگر سازه های مهم معماری مدرن که در اوایل این سبک از معماری ساخته شدند میتوانیم از تالار بزرگ ماشین و برج ایفل فرانسه یاد کنیم که به مناسبت یکصدمین سالگرد انقلاب کبیر فرانسه رونمایی شدند.
(modern architecture)معماری مدرن اولیه
شروع آن از اواخر قرن نوزدهم که تا اوایل جنگ جهانی اول یعنی نزدیک به سال 1914 بود ادامه داشت .
شروع کار معماری مدرن اولیه در امریکا از شهر شیکاگو و در اروپا در شهرهای پاریس و برلین بود.
سبک معماری شیکاگو
در اواخر قرن نوزدهم نمونه های اولیه ساختمان های مدرن در شیکاگو ساخته شده اند که در آن زمان شیکاگو به نوعی مرکز خطوط راه آهن امریکا به حساب می آمد و شرق به غرب کشور را به یکدیگر متصل میکرد.
مهندس معمار مطرح آن دوره ویلیام لی برون جنی بود که توانست ساخت ، ساختمان بیمه را در طی سال های 1833 تا 1835 تکمیل کند.
بعد از لی برون جنی افراد و شرکت های دیگری هم اقدام به ساخت برج هایی با معماری مدرن کردند که معروف ترین آنها شرکت روت و برنهم ساختمان شانزده طبقه مانودناک را در سال های 1891 تا 1889 با اسکلت فلزی و فارق از هرگونه تزئینات نما این ساختمان را احداث کردند.
هرچند این سبک از معماری بیشتر از دو دهه مورد استفاده قرار نگرفت اما با بکارگیری اسکل فلزی ، آسانسور ، تاسیسات مرکزی و شیشه ها دید جدیدی را برای معماران فراهم ساخت که تا به امروز هم مورد استفاده قرار میگیرند.
سبک معماری هنر نو
هنر نو با استفاده و الهام گرفتن از مصالح مدرن مانند بتن و فولاد ساختمان هایی را با تزئینات و فرم هایی طبیعی در صنعت معماری برروی کار آورد.
سبک هنر نو در کشور های مختلف ب نام های متفاوتی میشناسند، در انگلستان معروف است به سبک مدرن ، در فرانسه هنر نو ، اتریش سبک جدایی و در آلمان به سبک جوان شناخته میشود.
اصول و عقاید فکری مکتب نو را به میتوان به شش بخش تقسیم نمود :
- جدایی از گذشته
- بکارگیری فرم های جدید
- استفاده از تزئینات با فرم های طبیعی
- بکارگیری فلز در نما و اسکلت
- جدایی از سبک های تقلیدی
- هنر مناسب زمان
ویکتور ارتا به عنوان اولین معماری هنر نو شناخته می شود.در اثر معروف خودش خانه تاسل در بروکسل ستون ها را به فرم ساقه های گیاهی به نمایش میگذارد.
از معماران معروف دیگر این سبک میتوانیم از هکتور گیومارد فرانسوی نام ببریم که با الهام گرفتن از هنر نو تواسنت سردر های خمیده مترو پاریس را با آهن و چدن به در تاریخ به ثبت برساند.
معمار برجسته ایرانی وارطان هوانسیان نیز پیرو این مکتب بوده و آثار وی میتوانیم به ساختمان بانک سپه ، سینما رودکی و باشگاه افسران ارتش تهران اشراه کنیم.
دوران اوج معماری مدرن
اوج معماری مدرن در بین جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم در اروپا و آمریکا رخ داده است.در این زمان یعنی در ده های 20 و 30 میلادی معماران سعی داشتند که وابستگی های گذشته را از معماری مدرن جدا کنند، لو کوربوزیه و گروپیوس معماران شاخص شاخص آن دوره میباشند.
سبک معماری کانستراکتیویسم
سبک معماری کانستراکتیویسم یکی از سبک های مهم در اصول ساختمان سازی مدرن در بین جنگ های جهانی اول و دوم بوده است.که آغاز این مکتب در
کانستراکتیو ها به طور کلی خواستار تغییر تحول کلی در ساخت و ساز و دید جدید نسبت به هنر بوده است.
شعار معروف آنها در 1920 میلادی : مرگ بر هنر،زنده باد تکنسین های کانستراکتیویسم و زنده باد تکنولوژی.
روسیه بوده است و یکی از اولین معماران این سبک ، ولادیمیر تاتلین بوده است که بنای یادبود بین الملل سوم را طراحی کرده است.ارتفاع آن 390 نفر متر و حلزونی شکل است که نماد تکرار تاریخ سوسیالیسم بر تکامل تاریخ میباشد که نهایتا به کمونیسم منتهی میشود که ساختمان شیشه ای پارلمان وسط آن آویزان است.
ساختمان روزنامه پراودا اثر معمار الکساندر وسنین که یکی از نظریه پردازان و معماران مهم این سبک به شمار میرود.
آواخر 1920 تاثیر این سبک از معماری در کشوره های غربی قابل مشاهده است مانند فرانسه،سوئیس،انگلستان و هلند.
معماری ارگانیک
معماری ارگانیک در اواخر قرن هجدهم و در قرن نوزدهم میلادی در شمال غرب اروپا شروع به شکل گیری کرد و از آنجا به سرار اروپا و آمریکا گسترش یافت.معماری ارگانیک ریشه در فلسفه رمانتیک دارد ، فردریش ویلهم شیلینگ که یکی از بنیان گذاران فلسفه رمانتیک اعتقاد داشت که بین طبیعت و انسان فاصله ای وجود ندارد.لویی سالیوان و فرانک فرنس قرن نوزدهم در آمریکا معماری ارگانیک را شکل دادند.
سالیوان اعتقاد زیادی به شکل و فرم های الهام گرفته از طبیعت داشت که از نمونه طراحی های معروف آن می توان به خانه روبی شیکاگو اشاره کرد که در طراحی آن پنجره های سرتاسری ، نمایش مصالح به کار رفته در ساختمان و بام کنسولی اشاره کرد.
فرانک لوید رایت 9 مشخصه را برای معماری ارگانیک در نظر گرفته است :
ارگانیک به معنای همخوانی کل به جزء و جزء به کل است.
طبیعت عضوی است که نباید فقط در خارج از خانه باشد بلکه باید در خانه هم باید آن را دید و حس کرد.
تابع عملکرد بکارگیری فرم و عملکرد و استفاده از تفکر انسان است.
سنت جزئی از معماری ارگانیک است.
لطافت را باید به نوعی طراحی و اجرا کرد که اجزای سخت با شکلی دلپذیر به نمایش درآیند.
روح باید در ساختمان وجود داشته باشد.
فضا باید به طور مداوم در حال گسترش باشد.
تزئینات بخش جدای نشدنی از معماری است.
خانه آبشار فرانک لوید رایت
خانه آبشار در ایالت پنسیلوانیا نمونه مهمی از معماری ارگانیک میباشد که توسط رایت ساخته شده است.هرچند که کارهای لوید رایت به اندازه لوکوربوزیه مشهور نباشند اما با این حال این مکتب به کشور های دیگری گسترش پیدا کرد.
