دسته بندی : معماری
نویسنده : هنر عمران تاریخ انتشار : 1398-08-08 تعداد بازدید:81
معماری-ایرانی

شواهد موجود در کشورهای آسیای غربی و آسیای مرکزی نشان میدهد که معماری ایرانی حداقل شش هزار سال قدمت دارد.معماری ایرانی دربر دارنده سنت ها ، زیبایی شناسی و ساختار های متفاوتی میباشد که ازاین حیث با دیگر نوع معماری های دنیا متمایز میسازدش.

معماری ایرانی هر چند با سیاست های داخلی و تهاجم خارجی دچار انحراف از مسیر اصلی خود و تغییر و تحول شده است اما همچنان در عین سادگی ، شکوه و عظمت خود را حفظ کرده است.از سازه هایی با معماری سنتی ایرانی میتوانیم به چایخانه ها ، خانه های روستایی ، پاویون ها و …. اشاره کرد.

ویژگی های معماری ایرانی

از ویژگی های معماری ایرانی میتوان به گنبد ها ، ایوان ها ، استفاده از تناسبات ریاضی ، منطق عرفانی ، قرینه بودن ، ستون های بلند و سردر ها اشاره نمود که همگی ویژگی های خاص خود را دارند.

درون گرایی معماران ایرانی و تمایل به ساخت حیاط ، گودال ، باغچه ها ،کلاه فرنگی ، هشتی ها و پادیاو ها باعث شده است که شبستان ها دور تا دور آنها را فرا گرفته باشد که از شاخص های اصلی معماری سنتی ایرانی است.در فرهنگ معماری کشور های دیگر هنر های وابسته مثل نقاشی ، سنگ تراشی ، کچ کاری و … جزو معماری به حساب نمی آیند بلکه بخشی جدا به عنوان طراحی دکوراسیون شناخته می شوند اما معماران ایرانی به این موضوع اعتقاد داشتند که تمام کارها بخشی از ماهیت یک معماری کامل می باشند.معماران ایرانی همیشه شرایط اقلیمی و طبیعی مانند نور ، باد ، گرما ، باران و … را در نظر داشته اند و متناسب با آن بنا را طراحی و خلق نموده اند.اغلب سازه های سنتی ایرانی با خشت ساخته شده اند که علت آنه هم فراوانی خاک رس در مناطق فلات ایران میباشد.

سبک های معماری ایرانی

سبک های معماری ایرانی را به دو بخش تقسیم میکنند که یک بخش مربوط به ایران قبل از اسلام می باشد و دوره دوم آن مربوط به پس از اسلام است.

معماری ایرانی پیش از اسلام

این نوع معماری تا سده چهارم پیش از میلاد مسیح به چشم میخورد که شامل

  • شیوه پارسی که نمونه آن میتوانیم به چغازنبیل اشاره کرد که مربوط به 800 سال قبل از میلاد مسیح است

جغازنبیل-زیگوارت

  • معماری مادها به دو دسته سخره ای و عادی تقسیم میشود که به ترتیب میتوان آرامگاه های درون سخره ها در غرب ایران و تپه های همگتانه اشاره کرد بازه زمانی این دوره بین 800 تا 600 سال قبل از میلاد مسیح است.

معماری-همگمتانه

  • بین600 تا 400 سال قبل از میلاد دوره معماری هخامنشیان می باشد که از نمونه های بی نظیر آن میتوان به تخت جمشید ، اکباتان و شوش اشاره نمود.

تخت-جمشید

  •  و معماری پارتی که سده چهارم قبل از میلاد می باشد که خودش به سه دوره تقسیم می شود.

معماری ایرانی پس از اسلام

این دوره را هم میتوان به پنج دسته تقسیم کرد که به ترتیب :

  • سبک خراسانی که شامل دوره صفاریان ، طاهریان و غزنویان و … می شود که از آثار مهم این سده می تولن به مسجد جامع نائین و مسجد جامع اصفهان اشاره کرد.

مسجد-جامع-اصفهان

از ابتدای قرن پنجم و تا پایان قرن ششم دوره های سامانیان با ساخت آرمگاه اسماعیل سامانی ، سلجوقیان با ساخت برج های خرقان و مسجد گناباد ساخته خوارزمشاهیان می باشد.برج-های-خرقان

  • سبک آذری که مربوط به ایلخانیان و تیموریان می باشد که از اوایل قرن هفتم شروع و تا پایان قرن نهم ادامه داشت که از سازه های معماری این دوره میتوان به ارگ تبریز ، سلطانیه ، مسجد جامع ورامین ، مسجد گوهرشاد و منار جنبان اشاره نمود.

منار-جنبان-اصفهان

  • بعد از دوره آذری نوبت به سبک معماری اصفهانی میرسدکه شامل سلنطت دوره پادشاهان صفوی ، افشاریه ، زندیه و قاجاریان می شود که از ابتدای قرن دهم شروع شد. از بناهای ساخته شده مربوط به معماری اصفهانی میتوان از عالی قاپو ، چهل ستون ،  مسجد شیخ لطف الله و مسجد آقا بزرگ نام برد.

عالی-قاپو

با گسترش امپراتوری اسلامی و مهاجرت اعراب به اروپا ، میتوان ردپای معماری ایرانی را در برخی از کشور های اروپایی مانند اسپانیا و جنوب فرانسه دید از نمونه معماری ایرانی در اروپا میتوان به مسجد قرطبه اشاره نمود.

مسجد-قرطبه

اواسط دوره قاجاریه تا به امروز را دوره معماصر معماری ایرانی می نامند که شامل شش سبک از معماری های ایرانی میباشد که دو سبک آن مربوئط به قبل از اسلام ( پارت و پارس)  و چهار سبک دیگر آن مربوط به دوره اسلامی ایرانی می باشد.

برخی از کلمات که در معماری سنتی ایران بکار گرفته می شوند

آسمانه : سقف

چّقد : به خمیدگی یا قوس در معماری ایرانی چفد می گویند.

آشکوب : طبقه یا در برخی از سازه ها به معنی سقف می باشد که به صورت آشکّب هم تلفظ می شود.

پالار : ستون های اصلی ساختمان که بار اصلی برروی آنها می باشد.

چهار سوق : بخشی از بازار می باشد که دو مسیر همدیگر را قطع می کنند و یک چها راه را به وجود می آورند.

اَفزیر :  بع معنی اسکلت بندی بنا یا ساختمان می باشد.

بام :  بخشی از بیرون ساختمان میباشد که بالاتر از سقف با آشکول قرار دارد.

بّهر : واحدی اندازه گیری طول که اندازه هر بهر مساوی با 3/3 سانتی متر می باشد که دو بهر اندازه ای برابر با یک گره را دارد.

پیل پا : ستونی که وزن سقف یا همان آسمانه برروی آن است.

5 کامنت برای "معماری ایرانی"
  1. ابراهیم احمدی گفت:

    با سلام و ارز ادب و احترام
    معماری ایرانی خیلی پر معنا و مفهوم بوده است ولی متاسفانه چند سالی هست که به علت سود در ساختمان سازی دیگر توجهی به معماری قدیم نیست و اکثر ساختمانهای جدید اصلامعماری ایرانی در آنها رعایت نشده است

    1. f.samadi گفت:

      سلام و درورد بر شما
      بله دقیقا مطلبی که فرمویدن کاملا صحیح است و راه دیگری رو اکثر معماران در پیش گرفته اند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب مرتبط