مهندسی عمران طراحی، نگهداری، ساخت و ساز ساختمان ها، جاده ها و پل ها و … است. عمران یکی از رشته های مهندسی است که از دنیای امروز جدا نشدنی است و پیدایش آن به زمان قبل از مسیح بازمی گردد، زمانی که انسان ها نیاز به سکونت و مکانی که در آن پناه بگیرند را حس کردند. و زمانی که حمل و نقل رواج پیدا کرد و انسان ها برای گذر از رودخانه ها و انتقال وسایل نظامی خود از رودخانه ها به ساخت پل ها روی آوردند.
مهندسی عمران یکی از دانش و مهارتهای محبوب شناخته شده در دنیا میباشد.
مهندسی عمران (Civil Engineering)که به طراحی سازه و ساخت و ساز میپردازد فقط محدود به ساختمان سازی نیست؛ بلکه سدسازی، راهسازی، ساخت پل و … از موارد مهمی هستند که در عمران باید آنها را در نظر گرفت.
تاریخچه عمران
مهندسی عمران از قرن هیجدهم با این نام شناخته میشود که درجایگاه دوم قدیمی ترین رشته نظام مهندسی بعد از مهندسی جنگ قرار دارد.
هدف رشته عمران تربیت افرادی با داشتن تخصص در برنامه ریزی و احداث پروژههای عمرانی میباشد.
اولین سازههای ساخته شده بدست بشر که در آنها اثاری از عمران دیده میشود در مصر است مربوط به 2000 تا 4000 سال قبل از میلاد مسیح.
تا اغاز عصر مدرن تفاوتی بین عمران و معماری نبود، اولین شخصی که خود را مهندس عمران معرفی کرد جان اسمیتون نام داشت که فانوس دریایی ادی استون را ساخت.
سال ۱۸۱۸ میلادی مؤسسهٔ مهندسان عمران در لندن تأسیس شد و در سال ۱۸۲۰ توماس تلفورد، به عنوان اولین رئیس مؤسسه معرفی شد. مؤسسه در سال ۱۸۲۸ مجوز سلطنتی را کسب کرد.
که در متن این مجوز، مهندسی عمران بدین صورت تعریف شده است :
هنر هدایت منابع بزرگ قدرت در طبیعت برای استفاده و آسایش انسان، به عنوان ابزار تولید و حملونقل در کشور، جهت تجارت داخلی و خارجی، که در ساخت راهها، پلها، قناتها، کانالها، هدایت رودها، و اسکلهها جهت واردات و صادرات و ساخت بندرها، لنگرگاهها، خالها، موجشکنها و فانوسهای دریایی به کار میرود و هنری برای هدایت قدرت مصنوعی برای اهداف تجاری و ساختوساز و استفاده از ماشینآلات و زهکشی شهرها و روستاها است.
معرفی مهندسی عمران
میتوان گفت که در طول روز عمران اثرات مستقیم و غیر مستقیمی در زندگی روزمره ما دارد.
خیابان، پل، ساختمان ها، فرودگاه، سد، نیروگاه و حتی برج و دکلهای مخابرتی تمامیشان با استفاده از دانش عمران بنا شده اند.
در عمران باید به امنیت، ایمنی و کارایی توجه کاملی شود زیرا که شروع هر سازهای با دانش و علم عمران پایه ریزی میشود.
مسئولیتهای یک مهندس معمار عبارت اند از :
ناظر ساخت و ساز و بررسی رعایت آئین نامه
آزمایش خاک
نظارت و مدیریت پروژه
طراحی و مدلسازی
طراحی و نظارت برروی نقشه
بررسی و ایجاد سازهای مقاوم در برابر زمین لرزه،سیل و باد
تعیین قیمت طراحی و اجرا پروژه
زیر شاخه های رشته مهندسی عمران می توان موارد زیر اشاره کرد
- عمران
- سازه
- زلزله
- مدیریت ساخت
- آب و سازه های هیدرولیکی
- حمل و نقل
- راه و ترابری
- سواحل، بنادر و سازه های دریایی
- مدیریت منابع آب
- ایمنی، بهداشت و محیط زیست(HSE)
- آب و فاضلاب
- ساختمان
- مهندسی محیطزیست
- نقشهبرداری
- خاک و پی (ژئوتکنیک)
- شهرسازی
- ترافیک
- نفت
- خط لوله
در واقع مهندس عمران سازهی، ساختمان یا پروژه ای که توسط مهندس معمار طراحی و فضا سازی شده است را، طراحی و محاسبه کرده و در آخر بر اجرای آن نظارت می کند.
تفاوت مهندسی عمران و معماری در این است که معماری با هنر آمیخته شده است و روح و کالبد ساختمان توسط معمار ایجاد میشود که به فضا سازی و طراحی اصلی میپردازد و مهندس عمران با محاسبات سازهای و پایداری آن، اجرای ساخت آن تا اتمام کار را برعهده دارد.
هر سازهای با ذوق هنر و معماری شکل میگیرد و زیبا سازی میشود و با پایداری و ایمنی عمران پایدار و محکم بنا میشود، پس معماری و عمران دو جزء جدا نشدنی هستند و کنار یکدیگر باعث ایجاد یک بنای زیبا و در عین حال مقاوم و پایدار میشوند.
از مهندسان عمران برتر جهان میتوان به اشخاص زیر اشاره کرد
۱-الکساندر گوستاو ایفل
۲-جان اسمیتون
۳-اشرف حبیب الله
۴-دکتر جان جاب کرو بردفیلد
۵-توماس تلفورد
۶-امیلی وارن روبلینگ
۷-آزامبارد کینگدام برونل
۸-اسکوایر ویپل
۹-فرانسا کویگنت
۱۰-پیر لوئیجی نرو
برای مشاهده مقاله معرفی 8 تا از بهترین مهندسان عمران و مهم ترین سازههایشان وارد لینک درج شده شوید.
مهندسی عمران یکی از شاخههای مهندسی است، که مسئولیت آن در حیطه طراحی، ساخت و نگهداری زیرساخت های بزرگ برای استفاده عمومی یا عمران را بر عهده دارد، مانند جاده ها، پل ها، راه آهن، فرودگاهها، بنادر، سدها، رودخانه ها، کانال ها و غیره است.
مهندسی عمران در واقعیت فیزیکی مداخله میکند تا سعی کند راه حلی مناسب برای نیازهای انسان پیدا کند. برای این کار از سایر رشته های علمی مانند فیزیک، شیمی، ریاضیات، زمین شناسی، حساب، مکانیک یا هیدرولیک و … استفاده میشود.
به این ترتیب، مهندسی عمران پس از مهندسی نظامی، قدیمی ترین شاخه مهندسی است. در واقع نام آن با توجه به تمایز یکی از دیگری داده شده است: برای مصارف نظامی یا دفاعی و غیرنظامی یا مسالمت آمیز.
مهندسی عمران در مواردی اعمال میشود که وجود مشکلی شناخته شده باشد و یافتن راه حل ضروری است: گسترش جاده، داشتن وسایل حمل و نقل کارآمد، برقراری ارتباط با جمعیت های جدا شده توسط جغرافیا و غیره.
به عنوان مثال: ساخت کانال پاناما برای اتصال اقیانوس آرام به اقیانوس اطلس.
مهندسی محیط زیست، مهندسی ژئوتکنیک، ژئوفیزیک، ژئودزی، مهندسی حمل و نقل، علوم زمین، علوم جوی، مهندسی قانونی، مهندسی شهری، مهندسی هیدرولیک، علم مواد، مهندسی سازههای دریایی، مدیریت سواحل، نقشهبرداری و مهندسی سازه از جمله شاخه های علمی مهندسی عمران هستند که به بهبود پروژههای عمرانی کمک میکنند.
رشته عمران رشته بسیار وسیعی بوده و گرایشها و زیر مجموعههای متنوعی در آن وجود دارد. مهندسان عمومی عمران با همکاری مهندسان نقشهبردار و مهندسان تخصصی عمران، به طراحی زهکشی، پیادهروها، تأمین آب، فاضلاب شهری، سدها، و سیستمهای برق رسانی و ارتباطی میپردازند.
تفاوت مهندسی عمران با معماری
اکثر افراد جامعه به اشتباه فکر میکنند که مهندسی عمران با مهندسی معماری یکی هستند و تفاوتی ندارند.
به طور ساده میتوان گفت که عمران تمرکز اصلیش برروی ساخت و ساز و مسائل فنی با جزئیات کامل است اما در معماری، مهندس معمار نگاهی به تلفیق هنر و صنعت دارد که از نظر فنی دخل و تصرف کمتری در سازه دارد.
برای درک بهتر و توضیحات کامل تر اینکه معماری چیست و مهندس معمار کیست ؟ میتوانید به لینک درج شده مراجعه کنید.
یکی از تفاوت های رشته ی معماری و عمران این است که رشته ی معماری ، به هندسه ی فضایی و بحث زیبایی شناسی یک سازه مربوط میشود.
در حقیقت، معماری با حس هنری در طراحی همراه است! در حالی که رشته ی عمران ، جنبه محاسباتی داشته و میزان فشار بارها بر روی اعضا ی سازه را بررسی میکند.
به طور خلاصه، میتوان گفت، دغدغه ی اصلی یک مهندس معمار ، زیبایی، کارایی،به روز بودن و … یک سازه است، در حالی دغدغه ی مهندس عمران، ایمن بودن و پایداری سازه است. اگر چه تخصص مهندسین عمران و معماری به گونه ای است که میتوانند در برخی از موارد، کار یکدیگر را پوشش دهند، اما همکاری این دو در کنار هم، میتواند باعث به وجود آمدن پروژه های موفقی شود!
اگر مهندس عمران نبود؟
یکی از سوالاتی که ممکن است در ذهن همه ی شما باشد این ست که اگر مهندس عمران نباشد چه اتفاقی میافتد؟ در این صورت سازه ای ساخته نخواهد شد! چرا که تمام محاسبات و کار هایی که برای عملی ساختن یک پروژه انجام میشود، توسط مهندسین عمران انجام میشود! این سازه، میتواند بدنه ی یک هواپیما، یک سد، تونل، پل و یا یک ساختمان ساده باشد!
اگر مهندس معمار نبود؟
اگر مهندسین معماری نبودند چه؟ جواب واضح است. در صورتی که مهندسین معماری نبودند، تمامی سازه های ساخته شده به دست مهندسین عمران، بی رنگ و بی روح بودند. همه ی ساختمان ها، با اشکال ساده در کنار هم ساخته شده بودند و تفاوتی میان ساختمان ها نبود! چرا که این مهندسین معماری بودند که به سازه ها، رنگ و رو داده و هنر را وارد صنعت ساخت و ساز کردند.
پس، از این مطلب میتوان به این نتیجه رسید که برای داشتن سازه های مطمئن، ایمن، مدرن و زیبا، به هردو تخصص نیاز است.
پس فرق معماری و مهندسی عمران، در هنر است. میتوان گفت عمران رشته ای زمخت تر و محاسباتی است در حالیکه معماری رشته ای ظریف تر است که با ذوق هنری ادغام شده است.