معماری یزد – سبک معماری شهر یزد

معماری یزد یکی از سبک های تاریخی، باستانی و با عظمت به جا مانده از مردمان دوره های قبل می‌باشد.

معماری ایرانی با قدمت چند هزار ساله تنوع و ویژگی های خاص خودش را دارد.

معماری یزد اولین شهر خشتی دردنیا و بعد از ونیز در جایگاه دومین شهر باستانی در سراسر جهان را شناخته می‌شود.

برخی از بناهای بجامانده در یزد را به دوران سلیمان نبی و حضرت ابراهیم نسبت میدهند که نشان از تاریخ چند هزار ساله شهر یزد دارد.

سبک معماری شهر یزد بگونه‌ای پیاده سازی شده است که زندگی را در آفتاب سوزان تابستان و سرمای خشک زمستان آسان می‌سازد.

ویژگی های معماری یزد

در سبک معماری یزد خانه ها رو به قبله ساخته شده‌اند و حیاط خانه در مرکز آن قرار دارد.

جهت ساخته خانه ها در راستای جنوب غرب و شمال شرقی تعبیر شده است که باعث می‌شود در طول سال طرفی از خانه در سایه و طرف دیگر در آفتاب قرار بگیرد که متناسب با فصل از اتاق های آنها استفاده می‌شود.

بادگیر نقشه عمده و پرنگی در معماری یزد دارد.

بادگیر جریان بادگرم را در خود میچرخاند و بادی مطلوب را به فضاهای داخلی وارد می‌کند.

در بعضی از موراد در انتهای مسیر بادگیر حوض آب قرار گرفته است که با برخود جریان باد با حوض آب نسیم خنکی در محیط جریان پیدا می‌کند.

حیاط خانه هم که در مرکز آن قرار دارد در تمام طول سال قابل استفاده می‌باشد و محصور شدن آن توسط اتاق ها حس امنیت، آرامش و حریم خصوصی را برای ساکنان فراهم می‌کند و علاه برآن حیاط این امکان را میدهد که با درخت کاری، و ایجاد سایه تابستان  خنک‌تری را سپری کنند.

در خانه‌های مجلل یزدی علاوه بر اتاق‌های بزرگ مخصوص میهمان

حیاط های بیرونی برای مهمانان وجود دارند.

شهرسازی یزد

معماری در شهر یزد فقط محدود به خانه‌ها نمی‌باشد آنها طرز تفکر خود را در معماری گسترش داده اند و محلات را هم با توجه به نیازهایشان و کاربردی بودن آنها اجرا کرده اند.

به  گونه‌ای که در مرکز هر محله بازارچه، مسجد، آب انبار، حسینه و … عمده نیازهای مردم گردآوری می‌شد تا همه افراد دسترسی یکسانی به آنها داشته باشند.

شاخص های سبک معماری یزد :

• سردر
• هشتی
• دالان
• تختگاه
• بادگیر
• تالار
• سه دری و پنج دری
• مطبخ
• ارسی
• پستو
• حیاط خصوصی
• نارنجستان

نارنجستان گلخانه امروزی است. حیاط سرپوشده ای که از آن برای کشت نارنج و سایر گیاهان استفاده می‌شود.

در طول روز با دریافت نور و گرمای خورشید آن را در خود حفظ می‌کند و در شب از گرما ذخیره شده برای حفظ گیاهان از سرما کویر از آن استفاده می‌کند.

آثار معروف معماری شهر یزد

از نمونه‌های معروف معماری یزد میتوان به آثار بجه مانده زیر اشاره کرد :

• خانه‌ی میرزا شفیع
• بادگیر باغ دولت آباد
• مسجد جامع فهرج
• مسجد جامع کبیر
• کهن دژ
• خانه آیت اله صدوقی
• خانه لاری‌ها
• آقازاده ابرکوه
• علی آقا شیرازی
• ملک التجار
• اخوان
• آسد هاشم آقا